डा रवीन्द्र पाण्डे, जनस्वास्थ्य विज्ञ कोभिड–१९ अर्थात् कोरोना भाइरसले अहिले संसार आक्रान्त छ । नेपाल पनि यसको उच्च जोखिममा रहेका कारण सरकारले विभिन्न हिसाबले चेतनाका काम गरिरहेको छ । यति हुँदाहुँदै पनि हाम्रो दैनिकीमा केही व्यवहार लागू गरे कोरोनासँग लड्न सकिन्छ । हाम्रो आकाश तथा धरतीमा करोडौं किटाणु छन् । त्यस मध्ये नोबेल कोरोना एउटा भाइरस हो । रोग त्यसलाई लाग्छ, जसको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कम हुन्छ । रोगसँग लड्ने क्षमताको बिकास गरेमा यस्ता खहरे रोगसँग डराउनु पर्दैन । रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन निम्न उपाय अबलम्बन गरौँ । १, पोषिलो…

दुई रोग दादुरा रुबेला नलागोस् है बेला न कुबेला खोप अभियान। दादुरा र रुबेलाको खोप अभियान यी रोग लागे जान सक्छ बच्चाहरुको ज्यान । नौ महिनादेखि पाँच वर्षमुनिका बालबालिका घरमा हुनि का अभिभावक सचेत भै जागौ है नछुटाई यो खोप लगाऔ है । खोप अभियान । निस्शुल्क छ सुरक्षित पनि छ प्राणघातक रोगबाट बचाउँछ खोप पाउनु हो बाल अधिकार समयमै हौ सबै होशियार । खोप अभियान । सोधौं खोजौ कहाँ छ खोप केन्द्र कहिले खोप लगाइन्छ भनेर जन्मेदेखि पाँच वर्षसम्मलाई पोलियोको थोपा नि खुवाई । खोप अभियान। बनाएर सबैको यौटै…

स्वास्थ्यसमाचार ! स्वास्थ्य छ र त सबथोक छ । हाम्रो स्वास्थ्यलाई निरोगी राख्न पहिलो कुरा आहार विहारबाटै ध्यानदिनु जरुरी हुन्छ । धुवाँ, धूलोबाट आफूलाई सुरक्षित राख्ने र प्रसस्त व्यायाम र शारिरमा कुनै असहता हुनासाथ चिकित्सकको सल्लाह र स्वास्थ्य जाँच गराउने बानी बसाल्नुपर्छ  । पछिल्लो पटक हृदयघातले धेरैको ज्यान लिईरहेको छ । हामीले केही कुरामा ध्यान दिन सक्यौं भने मात्र हृदयघातबाट बच्न सकिन्छ । पहिलो कुरा खानामा ध्यान दिने, चिल्लो, पिरो नखाने, सागसक्जी, भिटामिन युक्त खाना, माछा खाने, रक्तचाँप बढी भए नुन कम खाने, तनावबाट मुक्त हुने, नियमित व्यायाम गर्ने, धुम्रपान…

राधिका खनाल अनमी छैठौ सबैको हित गर्ने सुपाच्य भोजन माछो माछो भ्यागुतो भोे समायोजन। नदेखाएनी हुन्थ्यो आश घरपायको जागीर। पहिले भन्दा लथालिङग भयो आखिर । पुसे खाजा पनि घरमा खाना पाईन्न जस्तो थ्यो । तिम्रै नाम जपी जपि तिज आईसक्यो । नयाँ सालमा आउ है भनि शुभकामना दे कै हो। निहु बनाई बस्यौ तिमी कुन्नी के के हो । यसै ठिक थ्यो यिनी कुरा ननिकाल्नु पर्ने हो मनोरोगी धेरै भए कसो गर्ने हो। अरु जस्तो सहज छैन स्वास्थ्यमा छ लफडा । जस्ले सुकै सक्दैन यहा चाहिन्छ तगडा। चौथो देखी छैठै…

सरोज रिमाल निजामती कर्मचारीहरु मध्ये ठुलो हिस्सा ओगटेको क्षेत्र स्वास्थ्य सेवा हो, जुन संघियता पश्चात केही थलिदै गएको अनुभुती गरिएको छ । विगतमा मातृ तथा वाल स्वास्थ्यमा उल्लेखनिय उपलव्धी हासील गरी अन्तराष्टियस्तरमै पुरस्कृत हुन सफल भएको नेपाल संघियताले स्थापित गर्न खोजेको स्वास्थ्य व्यवस्थालाई आफु अनुकुल अपव्याख्या गरेकोले, स्वास्थ्य र संघियता विच तालमेल हुन नसक्दा स्वास्थ्यका सुचकहरु दिन प्रतिदिन खस्कदो अवस्थामा रहेको पाईन्छ । महिनौ अघि तामझामका साथ कार्यक्रम गरी समायोजन सकियो भनिएतापनि स्वास्थ्य को सवैभन्दा ठुलो हिस्सा (करिव ८०५) रहेको सहायक पदका ४/५/।/६/७ तहको समायोजनको सुचि समेत सार्वजनिक गर्न नसकेको…

वासिङ्टन डिसी, २५ जेठ । निद्रा पुग्नेगरी पर्याप्त नसुत्ने कलेज तहका विद्यार्थीहरुको मानसिक विकासमा समस्या हुने खतरा रहेको एक अध्ययनले देखाएको छ । जर्नलमा प्रकाशित अध्ययन प्रतिवेदनको निश्कर्षमा हरेक रात पर्याप्त सुत्न सवैलाई सुझाव दिइएको छ । निद्रा पुरा नभएकाले मानसिक समस्या देखिएकाहरु मध्ये २१ प्रतिशतमा तनावको समस्या, २४ प्रतिशतमा निराशाको समस्या, २४ प्रतिशतमा रिसाउने समस्या, २५ प्रतिशतमा कुन्ठा, २५ प्रतिशतमा महत्वकांक्षा, २८ प्रतिशतमा काम गर्न समस्या र २८ प्रतिशतमा आत्महत्याको समस्या देखिन सक्ने अध्ययनकर्ताहरुको भनाई छ । अनिन्द्रकै कारण कति धेरै समस्या सृजना हुदो रहेछ भन्ने कुरा यो अध्ययनले…

स्वास्थ्यसमाचार स्वास्थ्य समुहका फाजिलमा परेका कर्मचारीलाई सरकारले आवश्यकता अनुसार खटाउने भएको छ । कर्मचारी समायोजन गर्दा स्वास्थ्य सेवाका ६ सय ५७ जना कर्मचारी फाजिलमा परेका थिए । स्वास्थ्य सेवा करिब २७ हजार तीन सय कर्मचारीको समायोजन भएको छ ।   सरकारले कर्मचारी समायोजनको सुचि निकालिसकेपछि स्वास्थ्य सेवाका कर्मचारीको समायोजनमा त्रुटि देखिएको थियो । सरकारले समायोजनका विषयमा कर्मचारीलाई गुनासो दर्ता गराउन समय पनि दिएको थियो । तर समायोजनको टुंगो भने लागि नसक्दा कर्मचारीहरुमा अन्योलता छाएको छ । कर्मचारीको गुनासोमा एक९एक गरि अध्ययन भइरहेको संघिय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका प्रवक्ता भूपाल…

प्रदेशको सामाजिक विकास मन्त्री नियुक्त भएपछि प्रदेशको समग्र स्वास्थ्य क्षेत्रलाई कसरी हेर्नु भएको छ ? प्रदेश ५ का १२ जिल्लामध्ये केहीको अवस्था तुलनात्मक रुपमा राम्रो देखिए पनि अन्य जिल्लाको अवस्था सामान्य नै छ। स्वास्थ्य सेवालाई आधारभूत तहमै सहज बनाउने तरिकाले लागेका छौं। साधारण प्रसूति सेवाबाट महिला दिदीबहिनीहरु वञ्चित छन्। सिटामोलसम्म पनि पर्याप्त उपलब्ध गराउन नसक्ने स्वास्थ्य संस्था छन्। स्वास्थ्य संस्था भएपनि जनशक्ति छैनन्। उपचारका लागि कतिपय रुढीवादी र परम्परागत सोच कायमै छन्। यिनै चुनौतीको सामना गरी नागरिकको आधारभूत स्वास्थ्य सेवा पाउने मौलिक अधिकार सुनिश्चित गर्न आवश्यक छ। यसकुरालाई मैले पहिलो…