बिन्दु भट्राई स्वास्थ्यसमाचार/तिलोत्तमा नगरपालिका आयुर्वेद शाखा करहिया को आयोजनामा आज बिद्यालय आयुर्वेद तथा योग शिक्षा कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । तिलोत्तमा ८ दिपनगर स्थित जनभावना माध्यमिक विद्यालयमा यहि २१ देखि शुरु भएको कार्यक्रम समापनको अवसरमा बोल्दै वडा अध्यक्ष कृष्ण प्रसाद पौडेलले एक दुई ठांउमा मात्र नभएर हरेक बिद्यालयका बिद्यार्थीहरुलाई आयुर्वेद तथा योगको शिक्षा दिनुपर्ने खांचो औल्याए । कार्यक्रममा करहिया आयुर्वेद औषधालयका कार्यबहाक प्रमुख अरुण कुमार महतोले आयुर्वेद चिकित्सा हाम्रो मौलिक चिकित्सा पद्धती भएकोले बिद्यालय स्तरबाट नैे यसबारेमा बुझाउनु जरुरी रहेको बताए । उनले स्वस्थ जीवन यापनका लागि योग तथा आयुर्वेद…

नेपालगञ्ज /नेपालमा उत्पादित जडीबुटी सहज रूपमा भारत जान नपाउँदा व्यवसाय ठप्प भएको छ । सूचीकृत नभएको बहाना बनाउँदै भारतले निकासी बन्द गरेपछि नेपालको जडीबुटी व्यवसाय ठप्प भएको छ । भारत निर्यात गर्न संकलन गरेर ल्याइएको जडीबुटी नेपालगन्जका व्यापारीको गोदाममा थन्किएको नेपाल जडीबुटी व्यवसायी संघका अध्यक्ष मोहम्मद याकुव अन्सारीले बताए । ‘नेपालमा उत्पादित जडीबुटी निकासीमा प्रतिबन्ध लगाएपछि व्यवसाय नै ठप्प भएको छ,’ उनले भने, ‘धेरै व्यवसायी पलायनसमेत भइसकेका छन् ।’ उनले प्लान्ट क्वारेन्टाइनमा सूचीकृत नभएका जडीबुटी भारतमा निकासी गर्न नदिएपछि नेपालगन्जको जडिबुटी व्यवसाय ठप्प भएको बताए । ‘अधिकांश जडीबुटी भारत निर्यात हुन्छ, भारतले जडीबुटी निर्यातमा रोक…

स्वास्थ्यसमाचार/ आज हरिबोधनी एकादशी अर्थात तुलसीको विवाह हुने दिन । आजको दिन हरेक हिन्दु धर्मावलम्बीले आ-आफ्नो घरमा रोपेको तुलसीको विवाह गर्ने परम्परा रहेको छ । तुलसी धार्मिक रुपमा मात्र नभै जडिबुटीका रुपमा पनि प्रयोग गरिन्छ । आयुर्वेदमा तुलसीलाई एक बहुउपयोगी औषधि मानिन्छ जति यसको धार्मिक महत्व छ । गुणै गुणले भरिएको तुलसीलाई पुजा गर्नुदेखि लिएर आफूलाई स्वस्थ राख्नलाई हामीले यसको प्रयोग गर्ने गरेका हुन्छौँ । तुलसीले जाडो मौसममा मात्रै होइन गर्मीको समयमा हुने विभिन्न संक्रमणबाट पनि हामीलाई जोगाउँछ । तुलसीमा पाइने १० महत्वपूर्ण विशेषताका बारेमाः ► तुलसीको हरियो पातको रसमा…

स्वास्थ्यसमाचार /धन्वन्तरी जयन्ति तथा राष्ट्रिय आयोग्य दिवसमा आयुर्वेदका बारेमा चर्चा गरिएको छ । बुटवल स्थीत लुम्विनी आयुर्वेद चिकित्सालयमा धन्वन्तरी जयन्ती मनाउने क्रममा आयुर्वेद क्षेत्रका बारेमा चर्चा गरिएको हो । स्वस्थ्य क्षेत्रमा आयुर्वेदले पारेको प्रभाव तथा आयुर्वेद चिकित्सा पद्धतीको महत्वका बारेमा पनि चर्चा गरिएको थियो । पछिल्ला दिनहरुमा मानिसका जीवनशैली परिवर्तन हुनु, आरामदायी जीवनशैली अपनाउदा र खानपानमा ध्यान नदिदा विभिन्न खाले स्वस्थ्य समस्या निम्तिने गरेको भन्दै सहभागिहरुले आयुर्वेद चिकित्सा पद्धतीले मानिसमा सकरात्मक प्रभाव पार्ने बताएका थिए । त्यस्तै योग क्षेत्रका बारेमा चर्चा गर्दै सहभागि स्वस्थ्य क्षेत्रका अगुवाहरुले स्वस्थ्य जीवनका लागि योगको…

स्वास्थ्यसमाचार/ वैकल्पिक तथा आयुर्वेद चिकित्सा क्षेत्रका महानिर्देशक वासुदेव उपाध्यायले मानिस बिरामी हुँदा कसरी उपचार गर्ने भन्ने बारेमा धन्वन्तरी चिकित्सा पद्धतिको विकास भएको बताएका छन् । आयुर्वेद तथा वैकल्पिक चिकित्सा विभाग टेकुले शुक्रबार गरेको अन्र्तक्रिया कार्यक्रममा महानिर्देशक उपाध्यायले सो धारणा राखेका हुन् । डा उपाध्यायले जडिबुटीको धनी देश नेपालमा आयुर्वेद चिकित्साबारे मानिसको सोचाई अन्यौल रहेको बताउदै यसबारे चेतना फैलाउनुपर्ने आवश्यकता औल्याए । धन्वन्तरी चिकित्सा प्रणाली अन्र्तगत मुख्यतयाः आयुर्वेद उपचार प्रणाली र विभिन्न योगा पर्दछन् । नेपालमा हाल ६२ प्रतिशत मानिसहरु नसर्ने रोग र ३८ प्रतिशत सर्ने रोगबाट ग्रसित छन् । विभिन्न…

स्वास्थ्यसमाचार /पातञ्जल योग समिति नेपाल केन्द्रीय कार्यालय भक्तपुरले आफ्नो प्रथम वार्षिकोत्सव आइतबार बुटवलमा सम्पन्न गरेको छ । वार्षिकोत्सवको उद्घाटन गर्दै प्रदेश नम्बर ५ का सामाजिक विकास मन्त्री शुर्दशन बरालले योगको वैज्ञानिक महत्व रहेको भन्दै त्यसको विकासको लागि प्रदेश सरकार जुटेको बताए । नेपालमा नैं योगको विकास भएर पनि यसको अनुसन्धान र महत्व बुझाउन नसक्दा पछाडि परेको भन्दै अब प्रदेश सरकारले यसको प्रचार–प्रसार गर्ने स्पष्ट पारे । उनले प्रदेश सरकार आयुर्वेद औषधीमा आत्मनिर्भर बनाउने योजनाका साथ अगाडी बढेको बताउदै प्रदेश अन्तरगर्तका आयुर्वेद अस्पतालहरुमा योगका सामग्रीहरू प्रदेश सरकारले जुटाएको जानकारी दिए ।…

स्वास्थ्यसमाचार/ देसभर डेंगुको महामरी देशभर नै छ। तीन महिनायता चार हजार बढी मानिस यसबाट प्रभावित भइसकेका छन्। डेंगु एक प्रकारको ज्वरो हो। यो लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्ने संक्रामक रोग हो। डेंगुको भाइरसद्वारा संक्रमित ‘एडिस एजिप्टाई’ जातको पोथी लामखुट्टेले यो रोग सार्छ। यो रोग सार्ने लामखुट्टे ग्रामीण क्षेत्रभन्दा शहरी क्षेत्रमा बढी पाइन्छ। डेंगु ज्वरोको मुख्य लक्षण एक्कासी उच्च ज्वरो आउनु। यो ज्वरो पाँचदेखि सात दिनसम्म रहन सक्छ । ज्वरोका साथै यी लक्षणहरू पनि देखा पर्छन्, असाध्यै टाउको दुख्ने, आँखाको गेडी तथा आँखाको पछिल्लो भाग दुख्ने, ढाड र जोर्नी तथा मांसापेशी दुख्ने, शरीरमा…

स्वास्थ्यसमाचार/ रुपन्देहीको बुटवलस्थित ढवाहमा सञ्चालित गुरांस अस्पतालले नयांनयां मेशीनको प्रयोगबाट स्वास्थ्य सेवा दिन थालेको छ । प्राकृतिक चिकित्सा पद्वतिबाट उपचार गराउंदै आएको अस्पतालले काठमाण्डौ बाहिर बुटवलमा पहिलो मेशीनबाट प्राकृतिक चिकित्सा पद्वतिबाट उपचार शुरु गरेको छ ।गत २०७५ बैशाकदेखि सञ्चालित गुरांस अस्पतालले पहिलो पटक शरिर वजन चालचलन मेशीनबाट स्वाथ्यसेवा प्रारम्भ गरेको हो ।विश्व फिजियोथेरापी दिवसको पूर्व सन्ध्यामा नयां मेशीनबाट स्वास्थ्य सेवा शुभारम्भ गरिएको अस्पतालका अध्यक्ष सरस्वती भुसाल पन्थीले जानकारी गराइन । प्राकृतिक चिकित्सा पद्वतिमा बुटवलबाट पहिलो पटक सेवा शुभारम्भ गरिएको मेशीनको वयोवृद्व ९३ वर्षिय मोतिकला कार्मीले उद्घाटन गरेकी हुन् ।दैनिक ४०…

स्वास्थ्यसमाचार /नेपाल आयुर्वेद औषधि व्यवसायी संघ रुपन्देहीको पहिलो जिल्ला अधिबेशन सम्पन्न भएको छ ।अधिबेशनले दिपक कुमार धितालको अध्यक्षतामा ७ सदस्यीय नयाँ नेतृत्व समेत चयन गरेको छ । जसको उपाध्यक्षमा कृष्ण के.सी, सचिवमा शालिकराम भुसाल र कोषाध्यक्षमा रामुलाल कंडेल रहेका छन् । त्यसैगरी सदस्यहरुमा श्याम शर्मा, केशवराज पोखरेल, बन्दना अर्याल रहेका छन् ।नबनिर्बाचित पदाधिकारी तथा सदस्यहरुलाई निर्वाचन समितिका संयाजक डा. बुद्धिप्रकाश रेग्मीले पद तथा गोपनियताको सपथ खुवाएका थिए । त्यस अघि भएको अधिबेशन कार्यक्रममा बोल्दै संघका संस्थापक अध्यक्ष उद्धव गौतमले स–साना झोले व्यापारीका कारण आयुर्वेद व्यवसायीहरु मर्कामा परेको बताए । खुल्ला…

ज्वानो एक मसला हो । यो उष्ण प्रकृतिको मानिन्छ । यसको प्रयोग तरकारिमा बढी गरिएपनि नेपालमा यसको प्रचलन सुत्केरी अवस्थामा धेरै गरेको पाईन्छ । बच्चा र आमा दुबैको स्वास्थ्यको लागि परापूर्वकालदेखि यसको प्रयोग बढी लाभदायक मानिएको छ । ज्वानोको सबैभन्दा ठूलो विशेषता यसमा रहेको क्याल्सियम हो । एक चिया चम्चा ज्वानोमा ७६ मिलिग्राम क्याल्सियम पाइन्छ । कुपोषण भएका र लामो बिमारीपछि उठेका बालबालिका, वृद्धा, गर्भवती महिला सबैलाई ज्वानोको प्रयोगले निकै फाइदा गर्छ । सुत्केरी अवस्थामा ज्वानोले शरीरलाई चाहिने आवश्यक क्याल्सियमको परिपूर्ति गर्छ र दूध बढाउँछ । आमाको दूधबाट बच्चालाई पनि…