स्वास्थयसमाचार / बालबालिकाको शारीरिक र मानसिक विकासमा मद्दत पु¥याउने स्वर्णप्राशन कार्यक्रम नेपालभरि विस्तार गरिएको छ।लुम्बिनी प्रदेशको दाडवाट ७९ असोज २९ गते ७८ जना बालबालिकाबाट सुरु भएको हो। हालसम्म ४२ हजार बालबालिका यो स्वर्णप्राशन लाभान्वित भएको प्रादेशिक आयुर्वेद चिकित्सालयका निर्देशक डा. प्रवेश श्रीवास्तवले वताउनु भयो ।प्रादेशिक आयुर्वेद चिकित्सालय दाङमा आज ७ हजारभन्दा बढी बालबालिकालाई सुन मिसाइएको औषधि खुवाइएको डा श्रीवास्तवले बताउनु भयो। आयुर्वेद शास्त्रमा यस औषधिले रोगसँग लड्ने क्षमता, बौद्धिक विकास र पाचन शक्ति वृद्धि हुने उल्लेख गरेको उहाले बताउनु भयो । निर्देशक डा. सन्तोष कुमार ठाकुरको पहलमा लुम्बिनी प्रदेश स्वास्थ्य…

स्वास्थ्यसमाचार/ स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले स्वर्णप्राशन निर्देशिका स्वीकृत गरेको छ । मन्त्रालयले भदौ १ गते मन्त्रीस्तर निर्णय गर्दै स्वर्णप्राशन निर्देशिका स्वीकृत गरेको हो । आयुर्वेदको ग्रन्थ एवं शास्त्रीय प्रचलनमा रहेको स्वर्णप्राशन कार्यक्रमलाई थप व्यवस्थितरूपमा सञ्चालन गर्ने निर्देशिका स्वीकृत गरेको मन्त्रालयले जनाएको छ । आयुर्वेद चिकित्सा विज्ञानको बालबालिकाको स्वास्थ्य संरक्षण, प्रवर्धन उपचार पुनर्स्थापना सम्बन्धी ग्रन्थ कौमारभृत्य (आयुर्वेद शिशुचिकित्सक )को मूल ग्रन्थ काश्यप संहितामा बालबालिकाको सर्वाङ्गिण विकासका लागि स्वर्णविन्दु प्राशनको वर्णन गरिएको छ। स्वर्ण भष्मलाई घ्यू र महमा मिसाएर लेहमा परिणत गरी थोपा अंशको रूपमा सेवन गराइने विधिलाई स्वर्णविन्दु प्राशन भनिन्छ। बालबालिकाको…

आजको समयमा जब आधुनिक चिकित्सा प्रणाली अत्यन्त प्रविधिनिर्भर र खर्चिलो बन्दै गइरहेको छ, त्यहीबीच आयुर्वेदले आफ्नो मौलिकता, प्राकृतिकता, र मानव-केंद्रित उपचार पद्धतिले पुनः ध्यान तान्न थालेको छ। विशेष गरी नेपालजस्तो विविध जैविक स्रोतले भरिपूर्ण मुलुकमा आयुर्वेद शिक्षा लिएर कविराज बन्ने युवाहरूको भविष्य अत्यन्त सम्भावनायुक्त देखिन्छ। यस लेखमा हामी विशेषगरी आयुर्वेद शिक्षा लिँदाको रोजगारी सम्भावना, व्यक्तिगत जीवनमा त्यसको महत्व, र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा यसको बढ्दो मागबारे चर्चा गर्नेछौं। रोजगारी तथा व्यवसायिक अवसर आयुर्वेदमा दक्षता हासिल गरेपछि व्यक्तिलाई सरकारी, गैर-सरकारी तथा निजी क्षेत्रका थुप्रै अवसरहरू प्राप्त हुन्छन्। नेपालमा सरकारीस्तरमा आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्रहरू, अञ्चल…

स्वास्थ्यसमाचार/ तिलोत्तमा नगरपालिका–१० का घनसिंह पुनलाई बजारबाट तरकारी किन्नु नपरेको चार वर्ष भईसक्यो। बिहानको घामसँगै आफ्नो करेसाबारीमा हरियो लहरे बाली हेर्दै उनी भन्छन्, “स्वास्थ्यप्रति हामी आफैं सचेत हुनुपर्छ, बिरामी भएपछि लाखौं खर्च गर्न तयार छौं तर खानपानमा ध्यान दिँदैनौं।” विगत ६–७ वर्षदेखि बोइलर कुखुरा खान छोडेका पुन अहिले ह्वाइट पेकिङ जातका हाँस पाल्छन्। घरकै गहुँ र मकै हाँसलाई खुवाउँछन्। उनका लागि करेसाबारी र हाँस पालन केवल आत्मनिर्भरता होइन, एक किसिमको सामाजिक अभियान हो। टोलकै नारा – “अगाडि फूलबारी, प्रत्येक घरको पछाडि करेसाबारी र हरेक घरमा मौरी घार” – जीवनशैलीको अंग…

स्वास्थ्यसमाचार/ तिलोत्तमा नगरपालिका -९, प्लटलाइन टोलका बासिन्दाहरूलाई रक्षा आयुर्वेदिक औषधालयका सञ्चालक तथा प्लटलाइन टोल विकास संस्थाका निवर्तमान उपाध्यक्ष शालिकराम भुसालबाट निःशुल्क बिरुवा वितरण गरेकाछन्। टोलमा बसोबास गर्ने १५० घरधुरीलाई भुसालले आयुर्वेदिक र वास्तुशास्त्रका दृष्टिले महत्त्वपूर्ण मानिएका बिरुवाहरू वितरण गरेका हुन्। बितरण गरिएका बिरुवाहरूमा धूपी, अम्बा, अमला, निम, बेल, दालचिनी लगायतका प्रजाति रहेका छन्। विरूवा हस्तान्तरण कार्यक्रममा बोल्दै स्थानीय लक्ष्मण बस्यालले शालिकराम भुसालको यो कार्यलाई ‘धेरै राम्रो र महत्त्वपूर्ण पुण्य कार्य’ भन्दै प्रशंसा गरेका थिए। यसैगरी, सोही टोलकी जानकी चौधरीले आफूहरू ५० वर्षदेखि सोही ठाउँमा बसे पनि पहिलो पटक यसरी निःशुल्क…

स्वास्थ्यसमाचार/ लुम्बिनी आयुर्वेद चिकित्सालयको मातहतमा सञ्चालित चार वटा नागरिक आरोग्य सेवा केन्द्रहरू यस आर्थिक वर्ष २०८२/८३ देखि सम्बन्धित स्थानीय तहलाई हस्तान्तरण गरिएको छ। सैनामैना नगरपालिका, देवदह नगरपालिका, लुम्बिनी साँस्कृतिक नगरपालिका र सियारी गाउँपालिकामा रहेका ती सेवा केन्द्रहरू अब ती-ती स्थानीय तहकै व्यवस्थापनमा सञ्चालन हुनेछन्। नागरिक आरोग्य सेवा केन्द्रहरूलाई समुदायमै पहुँचयुक्त, वैकल्पिक तथा आयुर्वेदिक स्वास्थ्य सेवा प्रवाह गर्ने उद्देश्यले स्थापना गरिएको हो। हस्तान्तरणपछि स्थानीय तहहरूलाई सेवा केन्द्रको पूर्वाधार, जनशक्ति तथा सञ्चालन खर्चको व्यवस्थापन जिम्मा दिइनेछ। हस्तान्तरण कार्यक्रममा बोल्दै लुम्बिनी आयुर्वेद चिकित्सालयका प्रमुख डा. दीपक आचार्यले नागरिक आरोग्य सेवा केन्द्रहरूलाई अझ प्रभावकारी…

स्वास्थ्यसमाचार/प्रादेशिक आयुर्वेद चिकित्सालय बिजौरीको अनुगमन एवं न्युनतम सेवा मुल्यांकन कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । अस्पतालको अबस्था सुधार गर्नुपर्ने र भैरहेको कामको अबस्थाबारे जानकारी गराउने उदेश्यले न्युनतम सेवा मुल्यांकन गरिएको हो । मुल्याकंन तथा अनुगमन कार्यक्रममा वोल्दै लुम्बिनी प्रदेशका स्वास्थ्य सचिव दुर्गा लक्ष्मी श्रेष्ठले प्रदेशको एक मात्र प्रादेशिक आयुर्वेद अस्पतालमा अब वैकल्पिक चिकित्सा सेवा विस्तार हुने वताउनु भयो। उहाले आगामी आर्थिक वर्षको बजेटमा उक्त अस्पतालमा एक्युपङ्चर सेवा थपिने योजना रहेको बताउदै बढ्दो नसर्ने रोग न्यूनीकरण गर्न आयुर्वेदिक चिकित्सा पद्धति महत्वपुर्ण रहेको बताउनु भयो । उहाले अस्पतालको सेवा सुधार, र दरबन्दीको पुनरावलोकन…

स्वास्थ्यसमाचार / उपभोक्ता संरक्षण ऐनअन्तर्गत अस्पताल र चिकित्सकमाथि भएको फैसलाप्रति नेपाल मेडिकल एसोसिएसन (NMA) ले चालेको आन्दोलनलाई समर्थन जनाउँदै नेपाल आयुर्वेद चिकित्सक संघ (ADAN) ले ऐक्यबद्धता जनाएको छ। संघले एक प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै उपभोक्ता संरक्षण ऐन २०७५ को दफा २१(२) र चिकित्सा सेवा सम्बन्धी मुद्दामा हालै आएको अदालतको फैसलाले समग्र स्वास्थ्य सेवा क्षेत्रमा प्रतिकूल असर पार्ने चेतावनी दिएको छ। संघका अनुसार, स्वास्थ्यमाथिको विश्वास र सम्बन्ध कमजोर बनाउने खालका कानुनी निर्णयहरू भविष्यमा गम्भीर समस्याको कारण बन्न सक्छन्। प्रेस विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “चिकित्सा व्यवसायप्रति जनताको भरोसा घटाउने, चिकित्सकहरूलाई मनोबल कमजोर बनाउने…

स्वास्थ्यसमाचार/  विजौरीमा रहेको प्रादेशिक आयुर्वेद चिकित्सालयमा कार्यरत डा प्रवेश श्रीवास्ताव आयुर्वेद चिकित्सा परिषदको सदस्यमा नियुक्ती हुनुभएको छ । रिक्त भएको ९ महिनापछि आयुर्वेद चिकित्सा परिषदले पुर्णता पाएको छ । ।स्वास्थ्य मन्त्री प्रदीप पौडेललेआयुर्वेद काउन्सिलक अध्यक्षमा डा श्याममणि अधिकारी र सदस्यमा दाङको विजौरीमा रहेको प्रादेशिक आयुर्वेद चिकित्सालयमा कार्यरत डा प्रवेश श्रीवास्ताव, नरदेवी अस्पतालमा कार्यरत डा ऐश्वर्य श्रेष्ठ र क्याम्पस प्राचार्यबाट कीर्तिपुर आयुर्वेद क्याम्पसमा कार्यरत डा शिवमंगल प्रसाद नियुक्त गर्नु भएको हो। डा प्रवेश श्रीवास्ताव लुम्बिनी आयुर्वेद चिकित्सालय बुटबलबाट केहि महिना अघि नबौ तहमा बढुवा भएर दाङको विजौरीमा रहेको प्रादेशिक आयुर्वेद चिकित्सालयमा…

स्वास्थ्यसमाचार/ रिक्त भएको ९ महिनापछि आयुर्वेद चिकित्सा परिषदले अध्यक्ष पाएको छ ।स्वास्थ्य मन्त्री प्रदीप पौडेलले आयुर्वेद काउन्सिलक अध्यक्षमा डा श्याममणि अधिकारी नियुक्त गर्नुभएको छ। डा अधिकारीले आयुर्वेद र जडिबुटीका विषयमा पुस्तकहरु समेत प्रकाशन गर्नुभएको छ ।डा अधिकारीले नेपालको स्वास्थ्य सेवामा ३३ वर्ष काम गर्नुभएको छ । यसैगरी आयुर्वेद चिकित्सा परिषदको सदस्यहरुमा नरदेवी अस्पतालमा कार्यरत डा ऐश्वर्य श्रेष्ठ, दाङको विजौरीमा रहेको प्रादेशिक आयुर्वेद चिकित्सालयमा कार्यरत डा प्रवेश श्रीवास्ताव र क्याम्पस प्राचार्यबाट कीर्तिपुर आयुर्वेद क्याम्पसमा कार्यरत डा शिवमंगल प्रसाद नियुक्त हुनुभएको छ । काउन्सिलमा निर्वाचनबाट तीन जना सदस्य नियुक्त हुने व्यवस्था रहेको…